Poradnik

Spis treści

PODSTAWOWE INFORMACJE

W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego wierzyciel powinien złożyć wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym, czyli dokumentem stwierdzającym obowiązek, zaopatrzonym w klauzulę wykonalności, która stanowi jego niezbędny element (w wypadku jej braku wierzyciel może złożyć do sądu wniosek o jej nadanie w trybie art. 781 k.p.c.)

W przypadku orzeczeń sądowych (tj. wyroków, nakazów zapłaty wydanych w postępowaniu upominawczym, nakazowym lub elektronicznym postępowaniu upominawczym), do wszczęcia postępowania egzekucyjnego niewystarczające jest stwierdzenie ich prawomocności lub natychmiastowej wykonalności.

Sąd nadaje klauzulę wykonalności w następującym brzmieniu:

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej dnia …….. 20… r. Sąd …….. w …….. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie …. oraz poleca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy. Orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne/natychmiast wykonalne”.

Komornik wzywa wierzyciela do uiszczenia zaliczki na wydatki gotówkowe poniesione w toku egzekucji. Uiszczone w ten sposób zaliczki podlegają doliczeniu do egzekwowanego roszczenia i są zwracane wierzycielowi razem z wyegzekwowaną należnością (zgodnie z art. 770 k.p.c. koszty postępowania egzekucyjnego obciążają dłużnika).

INFORMACJE DLA DŁUŻNIKA

Złożenie wyjaśnień przez dłużnika w trybie art. 801 kpc

Zgodnie z art. 801 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego jeśli wierzyciel lub sąd zarządzający z urzędu przeprowadzenie egzekucji albo uprawniony organ żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego na zaspokojenia wierzyciela, komornik wezwie dłużnika do złożenia wyjaśnień. 

Obowiązek powiadomienia Komornika o zmianie miejsca zamieszkania

Dłużnik, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez komornika grzywną do 2.000,00 złotych. Grzywną taką może być również ukarany dłużnik, który zaniedba obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swego pobytu.

Otworzenie mieszkania dłużnika oraz innych pomieszczeń oraz ich przeszukanie

Zgodnie z art. 814 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego jeżeli cel egzekucji tego wymaga, komornik zarządzi otworzenie mieszkania oraz innych pomieszczeń i schowków dłużnika, jak również przeszuka jego rzeczy, mieszkanie i schowki. Gdyby to nie wystarczyło, komornik może ponadto przeszukać odzież, którą dłużnik ma na sobie. Komornik może to uczynić także wówczas, gdy dłużnik chce się wydalić lub gdy zachodzi podejrzenie, że chce usunąć od egzekucji przedmioty, które ma przy sobie. Jeżeli w czasie dokonywania czynności egzekucyjnych w mieszkaniu dłużnika komornik zauważy, że dłużnik oddał poszukiwane przedmioty swemu domownikowi lub innej osobie do ukrycia, komornik może przeszukać odzież tej osoby oraz przedmioty, jakie ma ona przy sobie. Przeszukanie odzieży na osobie dłużnika oraz przedmiotów, które dłużnik ma przy sobie, poza miejscem zamieszkania, przedsiębiorstwem, zakładem oraz gospodarstwem dłużnika może nastąpić na podstawie pisemnego zezwolenia właściwego prezesa sądu rejonowego. W wypadkach nie cierpiących zwłoki przeszukanie może być dokonane bez zezwolenia, jednakże czynność taka musi być niezwłocznie po dokonaniu przedstawiona do zatwierdzenia prezesowi sądu rejonowego. Przeszukanie odzieży może być dokonane tylko przez osobę tej samej płci, co dłużnik.

Wpłaty

Wszelkich wpłat komornikowi można dokonać :

  • gotówką na kwitariusz przychodowy
  • poleceniem przelewu na rachunek bankowy komornika
  • poleceniem przekazu na rachunek bankowy komornika

Przy wpłatach należy podać sygnaturę akt postępowania egzekucyjnego.

Koszty egzekucyjne

Zgodnie z art. 770 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszt egzekucji ustala postanowieniem komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi. Zgodnie z art. 7701 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów podlega wykonaniu po uprawomocnieniu się bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności. Na koszty egzekucyjne składają się:
  • opłaty egzekucyjne
  • wydatki gotówkowe

INFORMACJE DLA WIERZYCIELA

Zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 29 sierpnia 1997 (Dz.U.97.133.882) wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, z wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których egzekucję z nieruchomości stosuje się odpowiednio. Komornik Sądowy Kazimierz Zakrzewski może przyjmować sprawy do egzekucji z terenu całej Polski.

Zgodnie art.8 ust.6 ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr167, poz.1191 z późn. zm.) Wierzyciel, dokonując wyboru komornika, składa wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji oświadczenie na piśmie, że korzysta z prawa wyboru komornika.

Wniosek o wszczęcie egzekucji

Celem wszczęcie egzekucji wierzyciel winien złożyć w kancelarii komorniczej lub wysłać na adres kancelarii wniosek o wszczęcie egzekucji wraz z tytułem wykonawczym.

W wniosku o wszczęcie egzekucji należy wskazać:

  • świadczenie które ma być spełnione
  • sposób/ sposoby egzekucji
  • dołączyć tytuł wykonawczy

wniosek o wszczęcie egzekucji winien spełniać warunki formalne pisma procesowego określone w art. 126 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego oraz art. 126 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego

Ponadto we wniosku o wszczęcie egzekucji jak i w dalszych wnioskach egzekucyjnych wierzyciel może wnieść o dokonanie przez komornika sądowego zapytań w trybie art. 761 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego między innymi do:

Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Urzędu Skarbowego

Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców

Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych

Wydziału Geodezji, Referatu Ewidencji Gruntów

Tytuł wykonawczy

Zgodnie z art. 776 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Zgodnie z art. 783 § 1. k.p.c. klauzula wykonalności powinna zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby oznaczać jej zakres. Brzmienie klauzuli wykonalności ustali rozporządzeniem Minister Sprawiedliwości.

Zgodnie z art. 783 § 2. k.p.c. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu, klauzulę umieszcza się na wypisie orzeczenia, czyniąc wzmiankę o jej wydaniu na oryginale orzeczenia. W innych wypadkach klauzulę umieszcza się na tytule egzekucyjnym przedstawionym przez strony.

Zgodnie z art. 783 §1 k.p.c. Klauzula wykonalności powinna zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby oznaczać jej zakres. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, tytułom egzekucyjnym zasądzającym świadczenie w walutach obcych sąd nada klauzulę wykonalności ze zobowiązaniem komornika do przeliczenia zasądzonej kwoty na walutę polską według średniego kursu złotego w stosunku do walut obcych ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu poprzedzającym przekazanie należności wierzycielowi.

Zgodnie z art. 783 § 2 k.p.c. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, brzmienie klauzuli wykonalności.

Zgodnie z art. 783 § 3 k.p.c. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu, klauzulę umieszcza się na wypisie orzeczenia, czyniąc wzmiankę o jej wydaniu na oryginale orzeczenia. W innych wypadkach klauzulę umieszcza się na tytule egzekucyjnym przedstawionym przez strony.

Zlecenie poszukiwania majątku dłużnika

Zgodnie z art. 7971 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego Wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika. Zgodnie z art. 53a ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr167, poz.1191 z późn. zm.) opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego. W razie odnalezienia majątku dłużnika w trybie określonym w ust. 1 komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej na podstawie ust. 1. Przepis art. 49 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Wydatki w toku egzekucji

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr167, poz.1191 z późn. zm.) Komornikowi należy się zwrot wydatków gotówkowych poniesionych w toku egzekucji tylko w zakresie określonym ustawą.

Wydatkami, o których mowa w ust. 1, są:

  • należności biegłych.
  • koszty ogłoszeń w pismach,
  • koszty transportu specjalistycznego, przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, przechowywania i ubezpieczania zajętych ruchomości,
  • należności osób powołanych, na podstawie odrębnych przepisów, do udziału w czynnościach,
  • koszty działania komornika, o których mowa w art. 8 ust. 11, poza terenem rewiru komorniczego,
  • koszty doręczenia środków pieniężnych przez pocztę lub przelewem bankowym,
  • koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia,
  • koszty doręczenia korespondencji, za wyjątkiem kosztów doręczenia stronom zawiadomienia o wszczęciu egzekucji bądź postępowania zabezpieczającego.

Zaliczka na wydatki

Zgodnie z art. 40 ust. 5 ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2006r. Nr167, poz.1191 z późn. zm.). na pokrycie wydatków, o których mowa w art. 39, komornik może żądać zaliczki od strony lub innego uczestnika postępowania, który wniósł o dokonanie czynności, uzależniając czynność od jej uiszczenia.

Egzekucja z ruchomości

We wniosku o egzekucję z ruchomości wierzyciel powinien wskazać miejsce, w którym znajdują się ruchomości, oraz wymienić ruchomości, które należy zająć. Potrzeba tej informacji uzasadniona jest nie tylko przepisami (art. 844 i 801 kpc), lecz także koniecznością, ponieważ coraz częściej miejsce siedziby dłużnika nie pokrywa się z miejscem, w którym znajdują się jego ruchomości. W interesie wierzyciela leży wskazanie, które z ruchomości należy zająć, aby można było z nich skutecznie przeprowadzić egzekucję.

Potrzeba współpracy wierzyciela z komornikiem w egzekucji z ruchomości występuje nie tylko we wstępnej fazie postępowania. Na swój wniosek wierzyciel może uczestniczyć przy czynnościach zajęcia lub żądać sprawdzenia zajętych ruchomości (art. 850 kpc). Wierzyciel może wnieść zarzuty na oszacowanie ruchomości (art. 853 § 2 kpc) i zgłosić wniosek o zmianę dozorcy. Aktywność wierzyciela przejawia się również przy wysłuchaniu związanym ze zmianą dozorcy (art. 860 kpc). Jeżeli dłużnik odmawia przyjęcia zajętych ruchomości pod dozór lub gdy z ważnych przyczyn nie można zajętych ruchomości pozostawić pod dozorem osoby, u której ruchomości te zostały zajęte, wierzyciel może zostać ustanowiony dozorcą zajętych ruchomości (art. 855 § 1 kpc). Z ważnych przyczyn, takich jak obawa przed usunięciem zajętych ruchomości, uzasadniona obawa przed udaremnieniem egzekucji, potrzeba ochrony przed zmniejszeniem wartości wskutek nieodpowiedniego przechowywania zajętych ruchomości – komornik może oddać zajęte ruchomości innej osobie, nie wyłączając wierzyciela.

Egzekucja z nieruchomości

Egzekucja z nieruchomości jest jednym ze sposobów egzekucji świadczeń pieniężnych. Wierzyciel kieruje ją do nieruchomości w celu uzyskania zaspokojenia swojego roszczenia z ceny, za którą nieruchomość zostanie sprzedana.

Egzekucję z nieruchomości prowadzi się w trybie przepisów art. 921-1003 i 1035-1040 kpc.

Składa się ona z kilku etapów postępowania, które następują po sobie i są ze sobą funkcjonalnie związane. Są nimi:

– zajęcie nieruchomości,

– opis i oszacowanie nieruchomości,

– sprzedaż licytacyjna,

– przybicie i przysądzenie własności nieruchomości,

– podział sumy uzyskanej z egzekucji.

Egzekucja z nieruchomości toczy się w dwóch fazach. W pierwszej fazie prowadzi ją komornik, w drugiej zaś sąd, który podejmuje wówczas czynności jako organ egzekucyjny, a nie jako sąd egzekucyjny.

Wyraźny rozdział obu faz postępowania zaznacza się w czasie licytacji nieruchomości, której zakończenie sprzedażą nieruchomości kończy jednocześnie udział komornika w egzekucji w charakterze prowadzącego ją organu. Od tego momentu obowiązki organu egzekucyjnego przejmuje sąd egzekucyjny.

Egzekucja z wynagrodzenia za pracę

Do zakładu pracy dłużnika komornik kieruje wezwanie, aby poza częścią wolną od zajęcia nie wypłacał dłużnikowi żadnego wynagrodzenia i by zajęte wynagrodzenie przekazywał bezpośrednio wierzycielowi, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie.

Komornik, kierując wezwanie do zakładu pracy dłużnika lub do innego dłużnika zajętej wierzytelności, wzywa go, by przedstawił mu w ciągu tygodnia:

– zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochód z wszelkich innych tytułów za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, z rozbiciem za każdy miesiąc oddzielnie;

– informacje, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;

– w razie istnienia przeszkód do wypłacania wynagrodzenia za pracę – oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli (art. 882 § 1 kpc).

Zakład pracy zobowiązany jest zawiadomić wierzyciela, jak i komornika, o każdej zmianie powyższych okoliczności (art. 882 § 2 kpc).

Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik zaznacza, że zajęcie obejmuje nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale również wynagrodzenie za prace zlecone, dodatki do wynagrodzenia, nagrody i premie związane ze stosunkiem pracy, zysk i udział w funduszach, pozostających w związku z zatrudnieniem, oraz wszelkie inne dochody (też w naturze), jakie uzyskiwane są w ramach stosunku pracy.

Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności. Z reguły będzie to zakład pracy dłużnika, ale może to być też inny podmiot zobowiązany do uiszczania dłużnikowi świadczeń określanych jako wynagrodzenie za pracę.